Жылсайын 31 мамыр күні аталып өтетін Дүниежүзілік темекісіз күн 2024 жылы «Жастарды темекі өнеркәсібінің манипуляцияларынан қорғау» ұранымен өткізіледі. Темекі шегудің жастарға тигізетін зияны көптеген аспектілерде байқалады және ұзақ мерзімді салдары болуы мүмкін. Темекі шегудің әсіресе жастар үшін қауіпті екенінің негізгі себептері:
1. Денсаулыққа әсері: жас дене әлі де дамып келеді және темекі шегу бронхит, демікпе және өкпе обыры сияқты созылмалы ауруларға әкеліп соқтыруы мүмкін. Никотин жүрек-қан тамырлары жүйесіне теріс әсер етеді, жүрек ауруы мен инсульт қаупін арттырады.
2. Миға әсері: жастардың миы 25 жасқа дейін дамидыі және никотин бұл процесті бұзуы мүмкін. Бұл есте сақтау, зейін және оқу проблемаларына, сондай-ақ болашақта тәуелділікке бейімділіктің артуына әкелуі мүмкін.
3. Психологиялық әсерлер: темекі шегу депрессия мен мазасыздықтың дамуына ықпал етуі мүмкін. Бұл сондай-ақ көңіл-күйдің төмендеуімен және стрессті жеңу қабілетінің төмендеуімен байланысты.
4. Әлеуметтік және экономикалық салдары: темекі шегу жастар үшін қаржы жағынан ауыртпалық болуы мүмкін, өйткені темекі өнімдеріне жұмсалатын шығындар олардың бюджетінің едәуір бөлігін құрайды. Әлеуметтік темекі шегушілер құрдастары мен жалпы қоғам тарапынан ұнатпаушылық пен мінеушілікке тап болуы мүмкін.
5. Физикалық төзімділіктің төмендеуі: темекі шегу физикалық жағдайды нашарлатады, төзімділік пен спортпен шұғылдану қабілетін төмендетеді, бұл жастардың спорттық және белсенді іс-шараларға қатысуын шектеуі мүмкін.
6. Сыртқы келбетке зияны: темекі шегу терінің ерте қартаюына, әжімдердің пайда болуына, тістердің сарғаюына және шаштың нашарлауына әкеледі, бұл жастардың өзін-өзі бағалауына теріс әсер етуі мүмкін.
7. Қоршағандарға әсері: жас темекі шегушілер өзінің достары мен отбасыларына қауіп төндіреді, өйткені темекі шегу денсаулыққа қауіпті. Темекі шегетін отбасыларда тұратын балаларда тыныс алу аурулары жиі кездеседі.
Бұл факторларды түсіну жастарға темекі шегудің салдары қаншалықты ауыр екенін және бұл жаман әдеттен аулақ болу қаншалықты маңызды екенін түсінуге көмектеседі. Жастар арасында темекі шегуді басталуына жол бермеуде білім беру кампаниялары мен қоғамның қолдауы шешуші рөл атқарады.
